Ιστορία

Το ιστορικό ίδρυσης του Νοσοκομείου

Η τελετή θεμελίωσης του νοσοκομείου έγινε με μεγάλη επισημότητα στις 16 Οκτωβρίου 1896, ημέρα Τετάρτη και ώρα 10:30 το πρωί. Πρωτοστάτησαν για την ίδρυσή του η διάδοχος πριγκίπισσα Σοφίαα, καθώς και μια ομάδα γυναικών που αποτελούνταν από τις: Αγγελική Κουντουριώτου, Φρανσέ Πάλλη, Ταρσή Μαρίνου, Αμαλία Ηλιοπούλου, καθώς κι έναν άντρα τον Κωνσταντίνο Τσακωνόπουλο. Όλοι μαζί συνέλαβαν την ιδέα ίδρυσης ενός νοσοκομείου αποκλειστικά για τα παιδιά, Από την ομάδα, βέβαια, δε θα μπορούσαν να λείπουν οι δύο γνωστές μορφές της εποχής, ο Ανδρέας Συγγρός και ο Μαρίνος Κοργιαλένειος.

Στις 27 Μαρτίου 1896 το συμβούλιο της Ιεράς Μονής Πετράκη αποφασίζει να παραχωρήσει, με την υπ΄αριθμ. 37 πράξη του, οικόπεδο 97.777 τεκτονικών τετραγωνικών πηχών.
Στις 16 Οκτωβρίου 1896, έγινε η τελετή της θεμελίωσης, ενώ το 1897 άρχισε να λειτουργεί η πρώτη Σχολή Αδελφών του νοσοκομείου, που ήταν διετούς φοίτησης.

Στις 9 Ιανουαρίου 1900 στην Αθήνα, ύστερα από πρόταση του Υπουργού των Εσωτερικών Γ.Ν. Θεοτόκη, κυρώθηκε με ΒΔ το κατατεθέν από 31ης Δεκεμβρίου 1899 καταστατικό του Νοσοκομείου των Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”.
Σύμφωνα με αυτό ιδρύεται, υπο της Αυτού Βασιλικής Υψηλότητας Πριγκίπισσας Σοφίας στο Γουδί, Νοσοκομείο των Παίδων υπό την επωνυμία “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”, το οποίο διατελεί υπό την Υψηλή Προστασία της ΑΒ Υψηλότητας.

Στις 15 Ιανουαρίου 1900, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το ιδρυτικό καταστατικό του Ιδρύματος. Λίγες μέρες αργότερα, στις 22 Μαρτίου 1900, η Αθήνα γνώριζε μια από τις πιο λαμπρές ως εκείνη την εποχή γιορτές, τη γιορτή των εγαινίων της έναρξης λειτουργίας του νοσοκομείου. Το μοναδικό νοσηλευτικό περίπτερο ήταν ο “Συγγρός”.
Διέθετε συνολικά 16 κρεβάτια.
Την 1η Απριλίου 1900 προσήλθε για νοσηλεία το πρώτο άρρωστο παιδί.
Ο σκοπός του Νοσοκομείου ήταν:
α) Η νοσηλεία παιδιών μέχρι 10 χρονών, των μεν απόρων δωρεάν, των δε ευπόρων επί πληρωμή και
β) Η μόρφωση νοσοκόμων γυναικών.

Στη “Σύντομη Περιγραφή του Νοσοκομείου” (Αθήνα 1900) υπό του Κων/νου Σάββα, ιατρού των ΑΑΒΒΥΥ των Βασιλοπαίδων, ο οποίος είχε αναλάβει μαζί με τον Αρχιτέκτονα της Αυλής Αναστάσιο Μεταξά την κατάρτιση των σχεδίων του Νοσοκομείου, διαβάζουμε τα εξής:
“Στις υπωρειες του Υμηττού, προς το βορειοανατολικό μέρος της πόλης των Αθηνών, επί της βραχώδους πεδιάδος η οποία ονομάζεται Γουδί, σε θέση περίοπτη και αναπεπταμένη αναγείρεται απέριττο και επιβλητικό κτίριο προωρισμένο να προσφέρει άπειρες ευεργεσίες στην τρυφερή παιδική ηλικία. Κατά κοινή ομολογία η Αθήνα στερείται δύο σπουδαιοτάτων φιλανθρωπικών ιδρυμάτων:
Ενός νοσοκομείου ειδικά προωρισμένου για τη νεαρή ηλικία και ενός άλλου για τα λοιμώδη νοσήματα (ιλαρά, διφθερίτιδα, οστρακιά, κοιλιακού τύφου κ.λ.π.).
Όσον αφορά δε το τελευταίοο η έλλειψή του είναι κεφαλαιώδης, επειδή δεν είναι δυνατή, αφ΄ενός η απομόνωση των πασχόντων από τις παραπάνω νόσους με αποτέλεσμα να μεταδίδονται αυτές με μεγάλη ταχύτητα και αφ΄ετέρου, διότι δεν είναι δυνατή η άμεση και ταχεία απολύμανση του μολυσμένου σπιτιού”.

Το εμβαδόν του οικοπέδου, δωρεά της Μονής των Ασωμάτων, ήταν περίπου 56 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα, το δε σύστημα που επιλέχθηκε για το κτίσιμο του Νοσοκομείου ήταν αυτό των “μεμονωμένων περιπτέρων” μετά των απαραιτήτων βοηθητικών χώρων.
Η φύτευση πολυαρίθμων δένδρων κρίθηκε απαραίτητη, ούτως ώστε οι σκιάδες μαζί με τον καθαρό αέρα να ευνοήσουν την παραμονή και ανάρρωση των πασχόντων παιδιών.

Το νεωτερικό σύστημα κατασκευής των “Περιπτέρων ή Μεμονωμένων Οικισμών” αντικατέστησε το πεπαλαιωμένο το “Μετά Διαδρόμων”, σύμφωνα με το οποίο κτίστηκαν το Δημοτικό και το Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών.
Προβλέφθηκε να κατασκευαστούν δώδεκα (12) Περίπτερα, εκ των οποίων τα τέσσερα θα χρησιμοποιούνταν για τη νοσηλεία όσων πάσχουν από λοιμώδη νοσήματα. Αυτά ήταν απομονωμένα και είχαν δική τους είσοδο. Στα υπόλοιπα οκτώ περίπτερα θα νοσηλεύονταν οι άλλοι ασθενείς του Νοσοκομείου.
Η κατασκευή των περιπτέρων έγινε σύμφωνα με τρεις τύπους, οι οποίοι διακρίνονταν δια των γραμμάτων Α, Β, Γ, και είχαν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα που θα καταστούσαν τη νοσηλεία σύμφωνη με όλους τους σύγχρονους κανόνες υγιεινής.

Περίπτερο κατά τον τύπο Α΄

Στην αρχική μελέτη του Νοσοκομείου προβλέφθηκαν να οικοδομηθούν οκτώ περίπτερα, σύμφωνα μ΄αυτόν τον τύπο και η δαπάνη ενός εκάστου θα ανερχόταν στις 150.000δρχ. Τελικώς κατασκευάσθηκε ένα περίπτερο τύπου Α.
Το περίπτερο Τύπου Α κατασκευάστηκε με χορηγία του Ανδρέα Συγγρού και επονομάστηκε “Περίπτερον Ανδρέα Συγγρού”, τιμής ένεκεν.
Αποτελείτο από ένα επίμηκες οικοδόμημα συνολικού μήκους 42, πλάτους 16 και ύψους 8.5 μέτρων.. Για να εξοικονομηθεί επιπλέον χώρος το περίπτερο οικοδομήθηκε ψηλότερα από ό,τι αρχικά είχε προβλεφθεί προκειμένου να κατοικηθεί και το ισόγειο για να στεγάσει το βοηθό ιατρό και τις μαθητευόμενες νοσοκόμες.
Μόλις ο επισκέπτης ανέβαινε τη σκάλα, βρισκόταν εμπρός σένα πλατύ εξώστη που περιέβαλλε όλο το περίπτερο, ενώ η στέγη υποβασταζόταν από κολώνες λευκού κορινθιακού μαρμάρου.
Μέσα στο περίπτερο ένας διάδρομος που φωτιζόταν από ψηλά χώριζε το κτήριο στα δύο. Προς την αριστερή διεύθυνση υπήρχε ένας μικρός θάλαμος για δύο βαριά πάσχοντες και δύο δωμάτια νοσοκόμων.
Προς τα δεξιά, μετά την εσωτερική σκάλα, υπήρχε το λουτρό, μετά ένα μικρό μαγειρείο, δύο τουαλέττες και, τέλος, μια αποθήκη καθαρού υλικού.

Αίθουσα Ασθενών

Στο τέλος του διαδρόμου βρισκόταν η αίθουσα των ασθενών η οποία είχε μήκος 17, πλάτος 9 και ύψος 4,5 μέτρα, με 14 κρεβάτια ασθενών. Και από τις δύο πλευρές η αίθουσα φωτιζόταν και αεριζόταν από δέκα μεγάλα διπλά παράθυρα. Το δάπεδο ολόκληρου του περιπτέρου καλυπτόταν από λείες τσιμεντένιες πλάκες, ενώ οι τοίχοι ήταν βαμμένοι με “σμαλτοειδές χρώμα”, υπο-πράσινο, εισαχθέν από την Αυστρία, κατά τα πρότυπα της εποχής. Η αίθουσα θερμαινόταν με μια μεγάλη πήλινη θερμάστρα δύο εστιών που βρισκόταν στο κέντρο της αίθουσας, ενώ φωτιζόταν όπως και ολόκληρο το νοσοκομείο με ηλεκτρικό φως. Στην κατασκευή της αίθουσας των ασθενών αλλά και ολόκληρου του περιπτέρου είχαν ληφθεί μέτρα για τον τεχνητό εξαερισμό, ενώ τα απόβλητα του νοσοκομείου διοχετεύονταν σε στεγνούς υπονόμους.
Μετά την αίθουσα ασθενών υπήρχε μια άλλη μικρότερη που χρησίμευε και ως χειρουργικό τμήμα.

Περίπτερα κατά τον τύπο Β΄

Σύμφωνα μ΄αυτό τον τύπο κτίστηκε μόνο ένα περίπτερο το οποίο διαιρείτο σε δύο πτέρυγες με έξι (6) δωμάτια η καθεμία. Σε κάθε δωμάτιο υπήρχε μόνον ένα κρεβάτι. Καθένα από τα δωμάτια αυτά είχε μήκος 4,25, πλάτος 3 και ύψος 5 μέτρα. Στη μια πτέρυγα του περιπτέρου νοσηλεύονταν οι “ύποπτοι” για την εκδήλωση μιας μεταδοτικής νόσου, ενώ στην άλλη νοσηλεύονταν όσοι έπασχαν από μεταδοτικές ασθένειες, όπως τέτανος, ερυσίπελας, εγκεφαλονωτιαία φυματιώδης μηνιγγιτιδα, σηψοπυαιμία, ψώρα, άχωρ, κηρίον κ.λπ. και χρειάζονταν απομόνωση, ενώ ειδικά για τους πάσχοντες από κοκκύτη, εάν κρινόταν αναγκαίο, υπήρχε η σκέψη να ανεγερθεί ξεχωριστό περίπτερο.
Η δαπάνη για την κατασκευή αυτού του περιπτέρου ανήλθε στις 120.000 δραχμές.

Περίπτερα κατά τον τύπο Γ΄

Σύμφωνα μ΄αυτόν τον τύπο προβλέφθηκε να οικοδομηθούν τρία (3) περίπτερα για να νοσηλευθούν όσοι πάσχουν από διφθερίτιδα, οστρακιά και ιλαρά. Τελικώς κατασκευάσθηκε ένα περίπτερο, ήταν διαιρεμένο σε δύο πτέρυγες εκ των οποίων η πρώτη αποτελείτο από μια αίθουσα με οκτώ κρεβάτια, εστιατόριο με εξώστη, μικρό μαγειρείο, δωμάτιο για τη νοσοκόμα και λουτρό, ενώ στην άλλη πτέρυγα υπήρχαν τρία (3) δωμάτια για νοσηλεία 4, 3 και 2 ασθενών. Υπήρχαν επίσης και οι απαραίτητοι βοηθητικοί χώροι. Η δαπάνη του περιπτέρου έφθασε τις 120.000 δραχμές.
Στην είσοδο του νοσοκομείου υπήρχαν και από τις δύο μεριές μικρά κτίσματα, η εσωτερική διάταξη των οποίων ήταν απλούστατη και το μεν ένα χρησίμευε ως θυρωρείο, ενώ το άλλο ως χώρος αναμονής των επισκεπτών.
Στον περίβολο του νοσοκομείου, πολύ κοντά στην είσοδο, υπήρχε ένα μεγάλο τριπλό οικοδόμημα. Στο μεσαίο τμήμα υπήρχε η πρόβλεψη να στεγαστεί το Διευθυντήριον με τα γραφεία της Διεύθυνσης, το φαρμακείο, τα δωμάτια των εφημερευόντων ιατρών, οι αποθήκες κ.λπ.
Στα δεξιά βρισκόταν η Ιατρική Πολυκλινική, δίκην σημερινών Εξωτερικών Ιατρείων, στην οποία γινόταν η επίσκεψη των εξωτερικών ασθενών, όσων δηλαδή δεν έχρηζαν νοσηλείας στο νοσοκομείο.
Αριστερά προβλέφθηκε να κτιστεί η Χειρουργική Πολυκλινική για την επίσκεψη των εξωτερικών αρρλωστων με ελαφρά ορθοπεδικά και χειρουργικά περιστατικά. Μέσα σ΄αυτήν κατασκευάστηκε και Αίθουσα Εγχειρήσεων. Δίπλα βρισκόταν η αίθουσα των εργαλείων, των σντισηπτικών υλικών και η ειδική αίθουσα με τα ορθοπεδικά μηχανήματα. Πλησίον της Ιατρικής Πολυκλινικής προβλέφθηκε να κτιστούν δύο περίπτερα τύπου Α για τη νοσηλεία των εξωτερικών ασθενών, ενώ πλησίον της Χειρουργικής Πολυκλινικής δύο περίπτερα για τα χειρουργικά και ορθοπεδικά περιστατικά. Πίσω από το τριπλό αυτό οικοδόμημα βρισκόταν ένα τριώροφο οικοδόμημα: Η Κατοικία των Νοσοκόμων.
Στο νοσοκομείο των Παίδων προβλέφθηκε να λειτουργήσει και Σχολή Νοσοκόμων, οι οποίες θα έπρεπε να είναι απαραιτήτως εγγράμματες, καλής κοινωνικής τάξης, ηλικίας 20 έως 26 ετών. Η εκπαίδευσή τους θα διαρκούσε 2 χρόνια και γι΄αυτόν το σκοπό με πρωτοβουλία της ΑΒΥ Πριγκίπισσας Σοφίας ήρθαν τρεις διακεκριμένες νοσοκόμες από την Αγγλία, για να αναλάβουν την εκπαίδευση των Ελληνίδων νοσοκόμων, ούτως ώστε να πάψει αυτή η κατηγορία επαγγέλματος να θεωρείται ευτελής και ταπεινή.
Πίσω από αυτό το κτήριο βρισκόταν ο Πύργος των Υδαταποθηκών ύψους 16 μέτρων. Επειδή οι ανάγκες για νερό του Νοσοκομείου δεν ήταν δυνατόν να καλυφθούν από το Αδριάνειο Υδραγωγείο, έγινε γεώτρηση και σε βάθος 22 μέτρων βρέθηκε άφθονο και καθαρό νερό. Στο Μηχανοστάσιο του Νοσοκομείου υπήρχε επίσης ηλεκτρική μηχανή, δωρεά του ομογενούς Στεφάνοβικ Σκυλίτση, η οποία τροφοδοτούσε με ηλεκτρικό ρεύμα το νοσοκομείο.
Το Νοσοκομείο των Παίδων διέθετε και Απολυμαντικό Κατάστημα, στο οποίο υπήρχε αφενός απολυμαντικός κλίβανος ατμού αλλά και ένας επίσης κλίβανος καύσης όλων των μολυσμένων αντικειμένων, ώστε να μην ρίχνονται αυτά έξω από το νοσοκομείο και συντελούν μ΄αυτόν τον τρόπο στην εξάπλωση των μεταδοτικών ασθενών.
Στον περίβολο του Νοσοκομείου στη βορειοδυτική πλευρά προβλέφθηκε να κτιστεί και ο Ναΐσκος της Αγίας του Θεού Σοφίας. Το οικοδόμημα συμπληρωνόταν από το Αμαξοστάσιο και το Στάβλο. Η μεταφορά των παιδιών από το σπίτι τους στο νοσοκομείο γινόταν με την άμαξα, η οποία προφανώς ήταν το ασθενοφόρο της εποχής!
Στην πορεία των χρόνων πολλά πράγματα άλλαξαν, πολλά από τα παλιά πέτρινα κτίρια κατεδαφίστηκαν και άλλα πήραν τη θέση τους.

Το 1935 το νοσοκομείο υπάγεται στο ΠΙΚΠΑ. Στα μαύρα χρόνια της Κατοχής, το προσωπικό του νοσοκομείου από την διοίκηση ως τον κλητήρα συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, ενώ τα μπλόκα των Γερμανών δεν έλειψαν από το νοσοκομείο.
Το 1953 θεμελιώνεται ο βασικός πυρήνας του νέου νοσοκομείου, δηλαδή τα πλυντήρια και τα μαγειρεΐα, ενώ στα τέλη του 1957 θεμελιώνεται το κεντρικό κτίριό του
Το 1960 αρχίζει να λειτουργεί η Σχολή Αδελφών.
Το 1967 θεμελιώνεται ο σημερινός ναός του νοσοκομείου. Τη δεκαετία του ΄70 ξεκίνησε μια πραγματική κτιριακή κοσμογονία στο χώρο αυτό, ενώ τη δεκαετία του ΄80, με την έναρξη του ΕΣΥ, προστίθενται και νέα τμήματα. Τη δεκετία του ΄90 έχουμε τη Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών.
Η προσφορά του νοσοκομείου αυτού στον παιδικό πληθυσμό υπήρξε καταλυτική.
Σημαντικοί σταθμοί στη λειτουργία του νοσοκομείου είναι οι εξής:

• Το 1912 το νοσοκομείο επιτάσσεται και περιθάλπει τραυματίες πολέμου.
• Το 1914 οι γιατροί του νοσοκομείου συμμετέχουν στην κατ΄οίκον νοσηλεία των Μακεδόνων προσφύγων
• Το 1917 το νοσοκομείο υπάγεται στο Πατριωτικό Ίδρυμα Περιθάλψεως (Π.Ι.Π.).
• Το 1921 το Π.Ι.Π. εγκρίνει και δημιουργεί μικροβιολογικό εργαστήριο, ενώ στις 17/2/22 εγκρίνεται πίστωση για την επισκευή και λειτουργία των περιπτέρων των Λοιμωδών, που μέχρι τότε χρησιμοποιούνταν σαν Οίκος Αδελφών.
• Το 1922, κι ενώ η μικρασιατική εκστρατεία οδηγείται στην τραγική της κάθαρση, ο Πατριωτικός Σύνδεσμος των Ελληνίδων αφ΄ενός μεν παρεμποδίζει την είσοδο της Πανεπιστημιακής Κλινικής στο νοσοκομείο, αφ΄ετέρου επισπεύδει την αναμόρφωση του και κατασκευάζει δρόμο, ώστε το νοσοκομείο να είναι πιο προσπελάσιμο.
• Στα τέλη του 1923 άρχισαν να λειτουργούν τρια νέα περίπτερα: το Λοιμωδών, της Οστρακιάς και της Ιλαράς. Παρ΄όλα αυτά, το 1926, η Παιδιατρική κλινική του Πανεπιστημίου εγκαθίσταται στο Νοσοκομείο Παίδων.

Το νομικό πλαίσιο του Νοσοκομείου

Με το ΒΔ της 9ης Ιανουαρίου 1900 κρύθηκε, όπως έχει ήδη αναφερθεί, το Ιδρυτικό Καταστατικό του Νοσοκομείου Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”.
Στο άρθρο 14 του ΒΔ/9-1-1900 έχουμε μια πρώτη σαφή ένδειξη για τη νομική υπόσταση:
“To έτερον μέλος της οικονομικής επιτροπήςυπογράγει εκάστοτε τας χρηματικάς επιταγάς προς παραλαβήν διαφόρων χρηματικών ποσών εκ των εις τας Τράπεζας κατατεθειμένων και εκπροσωπεί το νοσοκομείον ενώπιον πάσης αρχής και των δικαστηρίων, δίδον τους τυχόν επιβαλλομένους τω νοσοκομείω ως νομικώ προσώπω όρκους, συνάπτον συμβάσεις και υπογράφον παν συμβόλαιον αναγόμενον εις την εν γένει διοίκησιν και διαχείρισιν του νοσοκομείου κ.λπ.”
Συνεπώς ευθύς εξαρχής το Νοσοκομείο “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” εθεωρείτο Νομικό Πρόσωπο, χωρίς όμως να διευκρινίζεται η διάκρισή
του ως Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου.
Σύμφωνα με τα άρθρα 3 και 4 του Ιδρυτικού Καταστατικού τη γενική διοίκηση του Νοσοκομείου ασκούσε η ΑΒ Υψηλοτάτη Πριγκίπισσα Σοφία μαζί με το Διοικητικό Συμβούλιο, του οποίου προήδρευε, και το ανώτερο Προσωπικό του Νοσοκομείου, το οποίο διόριζε η ίδια.
Ενώ στο άρθρο 23, το τελευταίο του Καταστατικού, διαβάζουμε:
“Περί παντός ζητήματος, όπερ δεν διαλαμβάνει το παρόν, αποφαίνεται η ΑΒΥ Πριγκίπισσα Σοφία”.
Διαπιστώνουμε έτσι την πλήρη εξουσία της Βασιλικής οικογένειας πάνω στο Ίδρυμα. Τα επόμενα χρόνια το Νοσοκομείο συνέχισε να λειτουργεί μ΄αυτό τον τρόπο, ώσπου η τύχη του συνδέθηκε με το “Πατριωτικό Ίδρυμα”.
Στις 31 Αυγούστου 1917 με το νόμο 808 ιδρύθηκε στην Αθήνα το Πατριωτικό Ίδρυμα Περίθαλψης, το οποίο όμως μετονομάστηκε στις 6 Μαρτίου 1929 με τον Ν. 4062 σε “Πατριωτικό Ίδρυμα Προστασίας του Παιδιού”. Αυτό ήταν ΝΠΔΔ, τελούσε υπό τη δικαιοδοσία και τον έλεγχο του Υφυπουργείου Υγιεινής και είχε ως σκοπό αφενός την προστασία της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας, δι΄ όλων των δυνατών μέσων, και αφετέρου το συντονισμό της εργασίας παρομοίων οργανώσεων προς μια ενιαία κατεύθυνση.
Με το Ν. 4736/3530 συμπληρώθηκε ο προηγούμενος νόμος. Ενώ με τον ΑΝ 19/11/33, το Νοσοκομείο Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” υπήχθη διοικητικά στο Πατριωτικό Ίδρυμα.
Με τον ΑΝ 23/1/36 το “Πατριωτικό Ίδρυμα Προστασίας του Παιδιού” μετονομάσθηκε σε “Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντίληψης”. Στο άρθρο 7, που γίνεται λόγος για τους πόρους του ιδρύματος, αναφέρεται ότι η επιχορήγηση του Νοσοκομείου Παίδων από το Υπουργείο Κρατικής Υγιεινής και Αντίληψης περιορίζετο σε 500.000 δρχ. ετησίως!
Στις 12 Οκτωβρίου 1939 με τον ΑΝ 2014 καταργήθηκε ο ΑΝ 18/11/33 και το Νοσοκομείο των Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” συγχωνεύεται με το υπό την επωνυμία ίδρυμα “Κλινική Παίδων Παναγιώτου και Αγλαΐας Π. Κυριακού και οικογενείας Σπ. Αντωνιάδου”. Αυτό είχε συσταθεί με τη μυστική διαθήκη της Αγλαΐας Π. Κυριακού της 7ης Αυγούστου 1933, η οποία και δημοσιεύθηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών στις 30 Αυγούστου 1933. Στο άρθρο 2 του ΑΝ 2014/1939 αναφέρεται ότι:
“Η κλινική Παίδων Παναγιώτου & Αγλαΐας Κυριακού και οικογένειας Σ. Αντωνιάδη με την οποία συγχωνεύεται το νοσοκομείο Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” αποτελεί εφεξής Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου υπό την επωνυμία: “ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΑΓΛΑΪΑΣ Π. ΚΥΡΙΑΚΟΥ”.
Στο ίδρυμα αυτό μεταβιβάστηκε χωρίς άλλη διατύπωση όλη η περιουσία και όλα τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του Νοσοκομείου Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”. Επίτιμος πρόεδρος του “Νοσοκομείου Παίδων Αγία Σοφία και Αγλαΐας Π. Κυριακού”, ήταν η ΑΒΥ Πριγκίπισσα Φρειδερίκη.
Η Α΄ Παιδιατρική Πανεπιστημιακή Κλινική ήταν εγκαταστημένη και λειτουργούσε στο Νοσοκομείο Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”, ενώ η Β΄Παιδιατρική Κλινική λειτουργούσε στην Κλινική Αγλαΐας Π. Κυριακού. Με το άρθρο 17 των μεταβατικών διατάξεων του Ν 2014/1939 το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος ήταν υποχρεωμένο εντός 3 μηνών να αποφανθεί για την καταλληλότητα του προσωπικού με αιτιολογημένες αποφάσεις και όσοι εκρίνοντο ακατάλληλοι θα απολύονται αποζημιούμενοι, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 2112/1920 “Περί υποχρεωτικής καταγγελίας της συμβάσεως Ιδιωτικών Υπαλλήλων”. Στις 31 Ιουλίου 1940 με τον ΑΝ 2473/1940 καταργείται ο ΑΝ 2014/1939 και η συγχώνευση με την Κλινική Απόρων Παίδων Αγλαΐας Π. Κυριακού.
Το Νοσοκομείο Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” αποτελεί εφεξής Ίδιον Νομικόν Πρόσωπον, υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Υγιεινής και Αντίληψης, ενώ η Κλινική Απόρων Παίδων Αγλαΐας Π. Κυριακού επανέρχεται στην προηγούμενη νομική της κατάσταση και υφίσταται εφεξής ως Ίδρυμα συσταθέν διά της, από 7ης Αυγούστου 1933, μυστικής διαθήκης της Αγλαΐας Π. Κυριακού. Το 1940 επίσης το Νοσοκομείο των Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” μετετράπη σε Στρατιωτικό Νοσοκομείο.ψΤο 1943 επιτάχθηκε από τα στρατεύματα κατοχής. Το 1944 τίθεται ξανά σε επαναλειτουργία ως Νοσοκομείο των Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”.
Με το ΝΔ 3009/14-9-1954 στο άρθρο 1, οριζόταν ρητά ότι “το νοσηλευτικό Ίδρυμα Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία αποτελεί αυτοδιοικούμενο Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, τελεί δε υπό την προστασία και εποπτεία της εκάστοτε Βασιλίσσης των Ελλήνων, η οποία είναι και επίτιμος Πρόεδρος αυτού”. Η εκάστοτε Βασίλισσα μπορούσε δια πράξεών της εν ζωή ή αιτία θανάτου να μεταβιβάσει τα δικαιώματά της σε οποιοδήποτε μέλος της βασιλικής οικογένειας.
Το προσωπικό του Νοσοκομείου που υπηρετούσε πάνω από 15 χρόνια εντάχθηκε και προήχθηκε σε οργανικές θέσεις του νέου οργανισμού του Νοσοκομείου.
Με το ΒΔ /5-2-1957 κυρώνεται ο οργανισμός του Νοσοκομείου, ο οποίος είχε καταρτιστεί και ψηφιστεί από το Διοικητικό Συμβούλιο του Νοσοκομείου, ήδη από το Μάιο του 1956. Στον οργανισμό το νοσοκομείο αναφέρεται πάλι ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, Ίδρυμα Κοινωφελές, Αυτοδιοικούμενο, ενώ ο σκοπός του εμπλουτίζεται σε σχέση με το ιδρυτικό καταστατικό.
Έτσι ο σκοπός τώρα του ευαγούς αυτού Ιδρύματος είναι:
α) Η νοσηλεία των ασθενών παιδιών ηλικίας μέχρι και του 14ου έτους, των μεν απόρων δωρεάν, ως εκάστοτε ορίζει το Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας κατά τας “Περί προστασίας των απόρων” διατάξεις, των δε ευπόρων επί πληρωμή.
β) Η προαγωγή της Ιατρικής Επιστήμης, ειδίκευση και μετεκπαίδευση νέων ιατρών.
γ) Η μόρφωση και μετεκπαίδευση εις τα της νοσηλείας βρεφών και παίδων, των μαθητριών της Σχολής του Ιδρύματος, των νομίμως λειτουργουσών Σχολών Μαιών, Αδελφών Επισκεπτριών και Αδελφών Νοσοκόμων.
Το Ίδρυμα διοικείτο από το Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο αποτελείτο από 5-7 μέλη. Τον πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο διόριζε η Βασίλισσα.
Η σχέση εργασίας του προσωπικού που υπηρετούσε στο νοσοκομείο ήταν Ιδιωτικού Δικαίου, διεπόμενη από τους σχετικούς νόμους.
Οι τροποποιήσεις αυτού του Οργανισμού έγιναν με τα ΒΔ 30/9/57, ΒΔ 1958/26-4-58, ΒΔ 14/6/58, ΒΔ 790/6-10-66, ΒΔ 261/11-4-68. Με το ΒΔ 23-5-62 εγκρίθηκε ο οργανισμός για τη “Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων”.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός από τον οργανισμό του Νοσοκομείου Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” στις 9 Ιουλίου1960, οι Υπουργοί Κοινωνικής Πρόνοιας και Εργασίαςαπό κοινού ενέκριναν τον Εσωτερικό Κανονισμό του Νοσοκομείου, που είχε υποβάλει το Διοικητικό Συμβούλιο, με την υπ΄αριθμ. 27668/5510/9-7-60 απόφασή του. Στον Κανονισμό Εσωτερικής Λειτουργίας του γίνεται διεξοδική ανάλυση της διάρθρωσης των υπηρεσιών του Νοσοκομείου (Διοικητικής-Ιατρικής-Νοσηλευτικής) και των καθηκόντων που έχουν όλοι όσοι εμπλέκονται στις επιμέρους εργασίες.
Με το ΠΔ 586 του 1982 το Νοσοκομείο των Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” μετετράπη σε ΝΠΔΔ. Το προσωπικό που υπηρετούσε σ΄αυτό μονιμοποιήθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν 1467/84 σε οργανικές θέσεις κατά κλάδο, κατηγορία, ειδικότητα και βαθμό. Η δημοσίευση των ονομάτων του προσωπικού έγινε στο ΦΕΚ 22/10-2-88. Σημαντικό σταθμό επίσης στην εξέλιξη του Νοσοκομείου αποτέλεσε ο νόμος 1397/83 για το ΕΣΥ. Στις 7 Οκτωβρίου 1983 ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων ο Νόμος 1397, ο οποίος εισήγαγε το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Σύμφωνα μ΄αυτό το νόμο οι υπηρεσίες υγείας παρέχονται ισότιμα σε κάθε πολίτη ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική του κατάσταση μέσα από το Ενιαίο και Αποκεντρωμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Η χώρα διαιρείται σε υγειονομικέςπεριφέρειες, ο αριθμός, τα όρια και η έδρα των οποίων ορίζονται με Προεδρικό Διάταγμα. Τα νοσοκομεία στο εξής ιδρύονται μόνον ως ΝΠΔΔ, ενώ εκείνα που μέχρι τη δημοσίευση αυτού του νόμου λειτουργούσαν ως ΝΠΙΔ και επιχορηγούντο από το κράτος, ήταν υποχρεωμένα μέσα σε ένα χρόνο να μετατραπούν σε ΝΠΔΔ. Τα νοσοκομεία διακρίνονται σε Γενικά και Ειδικά. Τα Γενικά Νοσοκομεία διακρίνονται σε Περιφερειακά και Νομαρχιακά. Τα Περιφερειακά Νοσοκομεία λειτουργούν στην έδρα κάθε Υγειονομικής Περιφέρειας και καλύπτουν τις ανάγκες της, παρέχουν ιατρική εκπαίδευση σε όλες ή τις περισσότερες ιατρικές ειδικότητες, συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ιατρικής έρευνας. Την εποπτεία όλων των νοσοκομείων έχει το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας. Έτσι το Νοσοκομείο Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”, σύμφωνα με διατάξεις του Ν 1397/83 ορίζεται ως ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”, ΝΠΔΔ (ΦΕΚ 147,26-3-87)
Με το ΠΔ 87/86 (ΦΕΚ 32/Α/86) ορίζεται Ενιαίο Πλαίσιο Οργάνωσης των Νοσοκομείων, και θεσπίζονται συντελεστές καθορισμού του αριθμούτων θέσεων προσωπικού συνολικά και κατά υπηρεσία σε αναλογία με τη δύναμη των κρεβατιών τους. Το Μάρτιο του 1987 δημοσιεύθηκε ο ισχύων οργανισμός του ΠΓΝ Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” ΦΕΚ 147/26-3-87. Ο σκοπός πλέον που επιτελεί το Νοσοκομείο είναι:
α) Η παροχή πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης στο πλαίσιο και την έκταση της διάρθωσης της Ιατρικής Υπηρεσίας, σε παιδιά ηλικίας μέχρι και 14 ετών και σε ειδικές περιπτώσεις μεγαλύτερης ηλικίας, ισότιμα και ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική κατάσταση των οικογενειών τους, σύμφωνα με τους κανόνες του ΕΣΥ.
β) Η ανάπτυξη και προαγωγή της Ιατρικής Έρευνας.
γ) Η εφαρμογή προγραμμάτων ειδίκευσης, συνεχούς εκπαίδευσης των γιατρών, καθώς και εκπαίδευσης και επιμόρφωσης άλλων κλάδων υγείας. Το ΠΓΝ Παίδων “Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” εφημερεύει τρεις φορές την εβδομάδα και κάθε δεύτερη Κυριακή.